IPPC e-Phyto: Giải pháp chuyển đổi số giúp thúc đẩy thương mại nông sản toàn cầu

IPPC e-Phyto là gì?

IPPC e-Phyto là một sáng kiến của Công ước Bảo vệ Thực vật Quốc tế (IPPC), nhằm số hóa hệ thống cấp và trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật điện tử (e-Phyto certificate). Giải pháp này thay thế hoàn toàn chứng nhận giấy truyền thống, giúp tăng tính minh bạch, giảm gian lận và thúc đẩy thương mại nông sản toàn cầu hiệu quả hơn.

Hệ thống IPPC e-Phyto cung cấp một nền tảng điện tử hiện đại, giúp các quốc gia:

• Phát hành giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật điện tử (e-Phyto).
• Trao đổi dữ liệu an toàn thông qua IPPC e-Phyto Hub.
• Tiếp nhận và xác thực chứng nhận từ các nước đối tác.

Ngoài ra, IPPC còn phát triển hệ thống Generic e-Phyto National System (GeNS) để hỗ trợ các quốc gia chưa có nền tảng điện tử riêng.

Lợi ích của IPPC e-Phyto đối với thương mại nông sản quốc tế

1. Rút ngắn thời gian thông quan

Các lô hàng nông sản không cần chờ đợi giấy tờ kiểm dịch thực vật bản cứng, giúp tiết kiệm thời gian vận chuyển và giao nhận.

2. Tăng tính minh bạch và an toàn

Chứng nhận điện tử được mã hóa và kiểm soát chặt chẽ, giảm thiểu nguy cơ làm giả, sai lệch thông tin hoặc gian lận thương mại.

3. Tiết kiệm chi phí và tài nguyên

Doanh nghiệp và cơ quan chức năng giảm được chi phí in ấn, vận chuyển và lưu trữ giấy tờ. Đồng thời, hệ thống điện tử giúp giảm nhân lực kiểm tra hồ sơ thủ công.

4. Thúc đẩy chuyển đổi số ngành kiểm dịch thực vật

IPPC e-Phyto là một bước tiến lớn trong chuyển đổi số, hiện đại hóa quy trình kiểm dịch thực vật quốc gia và quốc tế.

IPPC e-Phyto đã được áp dụng như thế nào ở các nước phát triển?

Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu (EU)

• Là những quốc gia đầu tiên tham gia IPPC e-Phyto Hub.
• Hoa Kỳ tích hợp e-Phyto vào hệ thống kiểm dịch của USDA APHIS, giúp đơn giản hóa thủ tục xuất nhập khẩu nông sản.
• EU sử dụng TRACES NT, một nền tảng quản lý nhập khẩu tích hợp e-Phyto, đảm bảo các lô hàng tuân thủ nghiêm ngặt quy định an toàn sinh học và truy xuất nguồn gốc.

Nhật Bản và Hàn Quốc

• Nhật Bản sử dụng e-Phyto để tự động hóa quy trình kiểm dịch, rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí kiểm tra.
• Hàn Quốc tích hợp e-Phyto vào hệ thống Single Window, giúp các doanh nghiệp thực hiện thủ tục kiểm dịch và hải quan trực tuyến, dễ dàng và nhanh chóng.

Úc và New Zealand

• Hai quốc gia này áp dụng IPPC e-Phyto nhằm bảo vệ môi trường và nông nghiệp bản địa khỏi dịch hại ngoại lai.
• Úc đã đưa e-Phyto vào quy trình quản lý rủi ro dịch hại, đảm bảo nông sản nhập khẩu không mang mầm bệnh nguy hiểm.
• New Zealand đánh giá e-Phyto giúp tăng hiệu quả kiểm soát dịch hại và giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm qua các sản phẩm thực vật.

IPPC e-Phyto ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Tại khu vực này, nhiều quốc gia đang tích cực triển khai e-Phyto, với mục tiêu thúc đẩy thương mại nông sản minh bạch và bền vững:

• Việt Nam đã kết nối thành công với IPPC e-Phyto Hub và bước đầu sử dụng GeNS trong việc trao đổi chứng nhận kiểm dịch điện tử, đặc biệt trong thương mại hạt giống và trái cây tươi.
• Thái Lan, Indonesia và Philippines cũng đang dần hoàn thiện khung pháp lý và nâng cấp hệ thống hạ tầng CNTT để tích hợp e-Phyto vào quy trình kiểm dịch.

Theo CropLife Việt Nam, việc áp dụng e-Phyto giúp các nước Đông Nam Á đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của thị trường nhập khẩu khó tính như EU, Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Thách thức khi triển khai IPPC e-Phyto ở các nước đang phát triển

Mặc dù e-Phyto mang lại nhiều lợi ích, nhưng các nước đang phát triển vẫn gặp một số khó khăn:

• Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu.
• Năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ kiểm dịch còn hạn chế.
• Khung pháp lý và quy định kỹ thuật cần điều chỉnh phù hợp với chuẩn mực quốc tế.

Tuy nhiên, với sự hỗ trợ kỹ thuật từ IPPC, FAO và các tổ chức quốc tế, các nước trong khu vực đang từng bước khắc phục và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý kiểm dịch thực vật.

Tương lai của IPPC e-Phyto trong thương mại nông sản toàn cầu

IPPC e-Phyto được xem là chìa khóa giúp đơn giản hóa quy trình xuất nhập khẩu nông sản, đảm bảo an toàn sinh học và thúc đẩy phát triển bền vững ngành nông nghiệp toàn cầu.
Trong bối cảnh thương mại quốc tế yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc và minh bạch thông tin, việc tham gia IPPC e-Phyto sẽ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc đối với mọi quốc gia sản xuất và xuất khẩu nông sản.

Kết luận

IPPC e-Phyto không chỉ là công cụ chuyển đổi số trong kiểm dịch thực vật mà còn là giải pháp chiến lược giúp các quốc gia đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả thương mại toàn cầu. Việc Việt Nam và các nước châu Á - Thái Bình Dương tham gia hệ thống này sẽ tạo ra bước đột phá cho ngành nông nghiệp trong giai đoạn hội nhập sâu rộng hiện nay.