HIỂU TẤT TẦN TẬT VỀ CON RỆP SÁP HƠN...VỢ - ĐỪNG ĐỂ MẤT TIỀN TỈ VƯỜN SẦU RIÊNG KHI XEM NHẸ CHÚNG
Rệp sáp là một trong những loài côn trùng gây hại nghiêm trọng trên cây sầu riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng trái. Việc nhận diện và áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả là cần thiết để bảo vệ vườn sầu riêng.
1. Các loại rệp sáp gây hại trên cây sầu riêng
Các loài rệp sáp thường gây hại trên cây sầu riêng chủ yếu thuộc hai chi:
- Planococcus spp.
- Pseudococcus spp.
Cả hai đều thuộc họ Pseudococcidae, bộ Hemiptera. Chúng có kích thước nhỏ, cơ thể mềm, được bao phủ bởi lớp sáp trắng. Rệp sáp thường xuất hiện với mật độ cao vào mùa nắng và phát triển mạnh trong môi trường có độ ẩm cao, ít mưa.
Vị trí và cách thức gây hại:
- Trên trái: Rệp sáp bám vào bề mặt trái, đặc biệt là ở cuống trái non hoặc giữa các gai của trái lớn. Khi mật độ rệp cao trên trái nhỏ, trái có thể bị biến dạng và rụng sớm; khi tấn công vào trái lớn, chúng làm trái phát triển kém, bị sượng, ảnh hưởng đến chất lượng thương phẩm.
- Trên lá và cành: Rệp sáp chích hút nhựa cây, làm lá co lại, vàng úa, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp.
- Trên rễ: Một số loài rệp sáp có thể sống dưới đất, bám vào rễ cây, gây thối rễ và làm cây phát triển kém.
2. Dấu hiệu nhận biết rệp sáp trên cây sầu riêng
Giai đoạn cây con (0 - 1 năm tuổi):
- Xuất hiện lớp phấn trắng trên lá, hoa hoặc quả non.
- Rệp bám vào rễ và thân non, làm cây còi cọc, chậm phát triển.
- Tán lá nhỏ, sinh trưởng kém, lá có thể bị vàng và rụng sớm.
Giai đoạn phát triển tán lá (1 - 3 năm tuổi):
- Lá non bị co lại, héo úa do rệp sáp chích hút nhựa.
- Lá cây yếu, màu xanh nhạt dần, dễ rụng.
- Xuất hiện dịch nhầy trên lá và thân cây, tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm lá cây bị đen.
Giai đoạn ra hoa, đậu trái (3 - 5 năm tuổi):
- Hoa bị rệp bám chặt, làm teo tóp, khô héo và rụng sớm.
- Quả non chậm phát triển, dễ rụng.
- Lá cây bị bao phủ bởi lớp nấm đen do dịch tiết từ rệp sáp.
Giai đoạn quả phát triển và thu hoạch (trên 5 năm tuổi):
- Trái bị rệp sáp bám nhiều, đặc biệt là phần cuống và kẽ gai.
- Nếu mật độ cao, quả có thể bị nứt, biến dạng hoặc bị sượng.
- Giảm chất lượng và giá trị thương phẩm của trái sầu riêng.
3. Biện pháp phòng trừ rệp sáp hại sầu riêng
Biện pháp canh tác:
- Trồng với mật độ hợp lý, giữ vườn thông thoáng để hạn chế nơi trú ẩn của rệp sáp.
- Kiểm soát kiến trong vườn vì chúng giúp rệp sáp di chuyển giữa các cây.
- Cắt tỉa cành già, lá úa, loại bỏ các quả bị nhiễm rệp để tránh lây lan.
- Bón phân cân đối, tăng cường phân kali và canxi để cây khỏe mạnh, chống chịu tốt hơn.
Biện pháp sinh học:
- Sử dụng thiên địch như bọ rùa, ong ký sinh để kiểm soát rệp sáp tự nhiên.
- Phun nấm xanh, nấm trắng để tiêu diệt rệp sáp mà không gây hại cho môi trường.
3. Biện pháp phòng trừ rệp sáp hại sầu riêng
Biện pháp canh tác:
- Trồng với mật độ hợp lý, giữ vườn thông thoáng để hạn chế nơi trú ẩn của rệp sáp.
- Kiểm soát kiến trong vườn vì chúng giúp rệp sáp di chuyển giữa các cây.
- Cắt tỉa cành già, lá úa, loại bỏ các quả bị nhiễm rệp để tránh lây lan.
- Bón phân cân đối, tăng cường phân kali và canxi để cây khỏe mạnh, chống chịu tốt hơn.
Biện pháp sinh học:
- Sử dụng thiên địch như bọ rùa, ong ký sinh để kiểm soát rệp sáp tự nhiên.
- Phun nấm xanh, nấm trắng để tiêu diệt rệp sáp mà không gây hại cho môi trường.
Biện pháp hóa học (thuốc BVTV đặc trị rệp sáp):
Khi mật độ rệp sáp cao, cần sử dụng các loại thuốc BVTV có hiệu quả cao như:
- Sheba 50EW
- Hoạt chất: Prothiofos.
- Tác dụng: Prothiofos thuộc nhóm thuốc trừ sâu lân hữu cơ, tác động lên hệ thần kinh của côn trùng, giúp diệt nhanh rệp sáp và bảo vệ cây trồng lâu dài.
- Closer 500WG
- Hoạt chất: Sulfoxaflor.
- Tác dụng: Sulfoxaflor thuộc nhóm sulfoximine, tác động lên hệ thần kinh trung ương của côn trùng bằng cách ảnh hưởng đến thụ thể nicotinic acetylcholine, gây tê liệt và chết côn trùng. Closer 500WG có khả năng lưu dẫn tốt trong cây, giúp kiểm soát côn trùng chích hút hiệu quả.
- Confidor 100SL
- Hoạt chất: Imidacloprid.
- Tác dụng: Imidacloprid thuộc nhóm neonicotinoid, tác động lên hệ thần kinh của côn trùng, gây tê liệt và chết. Confidor 100SL có khả năng lưu dẫn, giúp kiểm soát rệp sáp hiệu quả.
- Movento 150OD
- Hoạt chất: Spirotetramat (150 g/L).
- Tác dụng: Movento 150OD là thuốc trừ sâu thế hệ mới, có khả năng lưu dẫn hai chiều trong cây trồng, giúp kiểm soát hiệu quả các loại côn trùng chích hút như rệp sáp. Thuốc tác động vị độc, khi côn trùng chích hút nhựa cây đã hấp thu thuốc, hoạt chất sẽ xâm nhập vào cơ thể, gây rối loạn và tiêu diệt chúng.
Lưu ý khi sử dụng thuốc BVTV:
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên nhãn sản phẩm, đảm bảo đúng liều lượng và thời gian cách ly.
- Luân phiên sử dụng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau để tránh hiện tượng kháng thuốc.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân khi phun thuốc để đảm bảo an toàn cho người lao động.
Kết luận
Rệp sáp là mối đe dọa lớn đối với cây sầu riêng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng và chất lượng trái. Việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, kết hợp giữa canh tác, sinh học và hóa học, sẽ giúp bảo vệ vườn sầu riêng hiệu quả, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm.
